Selectief Mutisme

Een kind praat thuis wel, maar in andere sociale situaties, zoals op school, praat het niet of zeer weinig. Het is een diagnose die niet zo vaak voorkomt, bij 1-7 op de duizend kinderen, en waar leerkrachten op scholen vaak niet bekend mee zijn. Selectief mutisme komt vaker voor bij meisjes dan bij jongens. Het openbaart zich tussen het 3e en 5e levensjaar; kinderen krijgen dan te maken met nieuwe sociale situaties waarbij verwacht wordt dat zij verbaal communiceren. Het begint dan dus meer op te vallen wanneer een kind niet spreekt, terwijl dit wel verwacht wordt.

Sinds de DSM 5 (Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen, 2013) valt selectief mutisme onder de categorie angststoornissen. Angst is de oorzaak van het niet praten buiten de thuissituatie. Naar angststoornissen wordt veel onderzoek gedaan. Je ziet de laatste jaren ook bij selectief mutisme. Ook binnen Nederland lopen op dit moment een aantal interessante onderzoeken, waar hopelijk veel nieuwe informatie en inzichten uit gaan komen.

Selectief mutisme is een angststoornis en dit is belangrijk om te weten als leraar. Het is geen taalspraakstoornis. Deze kinderen kúnnen heel goed praten, maar doen dit alleen in situaties waarin ze zich veilig en vertrouwd voelen. In andere situaties slaat de angst toe en blokkeren ze, letterlijk zit dan hun mond op slot. Ze willen wel, maar het lukt echt niet. Ze zijn vaak de hele dag op hun hoede en lijken het aan te voelen wanneer er om hen heen druk wordt uitgeoefend om te praten. Ook al is deze goedbedoeld, op het moment dat het kind druk ervaart zal het zeker niet gaan praten maar waarschijnlijk nog meer volharden in het zwijgen. Hoewel het voor het kind het lastigst is, is het ook moeizaam voor de omgeving niet eenvoudig ermee om te gaan.

In de boeken 'Breek de stilte' en 'Lekkere kletskoppen?!' gaat Eustache Sollman hier dieper op in en worden ook andere vragen beantwoord. Wat komt er nog meer kijken bij selectief mutisme? Is het geen verlegenheid? Wat kun je als leraar doen? Welke behandeling past het best bij deze kinderen? Gaat het over?